به گزارش پایگاه خبری مبین۲۴ در گزارش بی‌بی‌سی آمده است:
… دندان روی جگر بگذارید… منتظر اتمام تحقیقات بمانید.’ این‌ها جملاتی است که چند هفته است ورد کلام بوریس جانسون، اعضای کابینه و حامیانش شده است. ولی جنجال بر سر ‘مهمانی‌های غیرقانونی’ در دفتر نخست‌وزیر بریتانیا در دوران قرنطینه کرونا انگار قصد خوابیدن ندارد. حتی بعضی از هم‌حزبی‌هایش به این نتیجه رسیده‌اند که آقای جانسون رفتنی است.
انتشار نسخه اولیه گزارش تحقیق درباره این مهمانی‌ها نه تنها غائله را ختم نداد، بلکه دامنه آن را وسیع‌تر کرد. احزاب مخالف حالا مهمات بیشتری برای حمله به او دارند. رقیبان داخلی‌اش در حزب حاکم محافظه‌کار هم فهمیده‌اند که او آن‌قدرها که تصور می‌رفت، رویین‌تن نیست.
خبر بد برای آقای جانسون این است که تازه تحقیقات پلیس شروع شده و بعدش هم نوبت انتشار نسخه کامل گزارش تحقیق است. در نتیجه این رسوایی حالا حالاها دست از سر او برنمی‌دارد.
داستان ‘پارتی‌گیت’ چیست؟
قضیه دو ماه و اندی پیش با انتشار گزارشی در روزنامه دیلی‌میرور شروع شد که می‌گفت یک سال قبلش، یک مهمانی خداحافظی برای یکی از کارکنان و نیز یک مهمانی کریسمس در دفتر نخست‌وزیر بریتانیا برگزار شده است. این مهمانی‌ها در میانه دور دوم محدودیت‌های کرونا در بریتانیا اتفاق افتاده بود که در آن گردهمایی‌های غیر کاری در فضای بسته ممنوع بود.
نه تنها دیگر رسانه‌های بریتانیا این گزارش‌ها را تأیید کردند که در دو ماه بعد، تقریباً هر هفته گزارشی درباره یک پارتی دیگر در داونینگ‌استریت منتشر می‌شد؛ خیابانی در مرکز لندن که هم دفتر نخست‌وزیر است و هم محل زندگی اوست.
گزارش‌ها از برگزاری مهمانی‌هایی نه فقط در دوره دوم و سوم شهربندان، که حتی در دوره اول آن، یعنی در دوران سختگیرانه‌ترین محدودیت‌ها خبر می‌داد.
حتی دعوتنامه یکی از این مهمانی‌ها هم به رسانه‌ها درز کرد؛ ای‌میلی که منشی خصوصی آقای نخست‌وزیر به حدود صد نفر فرستاده بود و از کارکنان نخست‌وزیری دعوت کرده بود برای ‘لذت بردن از هوای خوب’ دور هم جمع شوند و نوشته بود ‘مشروبتان را با خود بیاورید.’
این گزارش‌ها افکار عمومی را به شدت عصبانی کرد. خیلی‌ها به یاد این افتادند که با رعایت قوانین، ماه‌ها اعضای خانواده‌شان را ندیده بودند، نتوانسته بودند در بستر مرگ در کنار پدر و مادر پیرشان باشند، یا حتی در مراسم خاکسپاری آن‌ها شرکت کنند و بستگانشان را در آغوش بکشند.
مخالفان، دولت را متهم کردند که ‘یک قانون برای خودش دارد، قانونی دیگر برای دیگران.’ ولی آن‌چه آتش خشم خیلی از مردم را شعله‌ورتر کرد، پاسخ دولت بود.
جواب دولت بریتانیا به اتهام نقض قوانین کرونا چه بود؟
دولت در ابتدا گزارش‌ها درباره برگزاری هر گونه مهمانی را رد می‌کرد و بوریس جانسون به نمایندگان مجلس گفت به او اطمینان داده‌اند که ‘تمام مقررات مربوط به کووید-۱۹ رعایت شده‌اند.’
وقتی روزنامه گاردین عکسی از باغچه دفتر نخست‌وزیر در اوج محدودیت‌ها را منتشر کرد که نشان می‌داد بوریس جانسون، همسرش و عده‌ای از دستیارانش بدون دفترچه و لپ‌تاپ جمع شده‌اند و گیلاس‌ها و بطری‌های شراب و پنیر جلویشان است، دولت مدعی شد که این‌ها جلسه‌ها کاری بوده و باغچه داونینگ‌استریت بخشی از فضای کار است.
اعضای کابینه و حزب حاکم در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید می‌کردند که کارکنان دفتر نخست‌وزیر سخت کار می‌کرده‌اند و نوشیدن مشروبات الکلی در میانه یا پایان یک روز کاری طولانی ‘پارتی’ محسوب نمی‌شود.
وقتی گزارشی درباره این منتشر شد که ژوئن ۲۰۲۰ حدود ۳۰ نفر در اتاق کابینه جمع شده بودند تا تولد بوریس جانسون را جشن بگیرند، یکی از معاونان وزرا مدعی شد که ‘با کیک به نخست‌وزیر شبیخون زده‌اند’ و کاری از او برنمی‌آمده است.
با گسترده شدن دامنه اتهام‌ها و انتقادها، هشتم دسامبر ۲۰۲۱ دولت اعلام کرد سایمون کیس، دبیر هیأت دولت، مأمور شده که درباره این مهمانی‌ها تحقیق کند.
ولی چند روز بعد معلوم شد خود آقای کیس میزبان یکی از این مهمانی‌ها بوده است. همین شد که وظیفه تحقیق به سو گِرِی واگذار شد؛ یکی از عالی‌رتبه‌ترین کارمندان غیرسیاسی دولت که چند سال قبل تحقیقاتش باعث برکناری دیمین گرین، قائم‌مقام ترزا می، نخست‌وزیر وقت بریتانیا شده بود.
از آن زمان، دولت در پاسخ به گزارش‌های جدید درباره مهمانی‌ها و نیز منتقدانش در مجلس، از همه می‌خواست ‘منتظر گزارش سو گری’ بمانند. گزارشی که بالاخره در آخرین روز ژانویه ۲۰۲۲ نسخه اولیه آن منتشر شد.
گزارش سو گری درباره مهمانی‌ها چه گفت؟
خانم گری تأکید کرده که آن‌چه منتشر شده، تنها یک ‘آپدیت’ درباره نتایج تحقیقاتش است. چرا که هفته پیش پلیس لندن، در آستانه انتشار گزارش، پس از دو ماه مخالفت با درخواست تحقیق قانونی درباره این پارتی‌ها، نظرش عوض شد و اعلام کرد قانون‌شکنی احتمالی در آن‌ها را بررسی می‌کند.
پلیس اگرچه ابتدا گفته بود مخالفتی با انتشار گزارش ندارد، در روزهای پایانی هفته پیش از او خواست که به اتفاقاتی که تحت بررسی پلیس است، تا حد امکان نپردازد. به همین خاطر خانم گری نوشته به خاطر این محدودیت‌ها فعلاً نمی‌تواند ‘گزارش معناداری’ ارائه کند.
سو گری نوشته در مجموع ۱۶ مورد دور هم جمع شدن در ۱۲ تاریخ مختلف، از مه ۲۰۲۰ تا آوریل ۲۰۲۱ را بررسی کرده و از این ۱۶ مورد، پلیس معتقد است در ۱۲ مورد شواهد کافی برای تحقیق درباره قانون‌شکنی وجود دارد.
خانم گری به عنوان یک کارمند دولت در مقامی نبود که بخواهد به صراحت بگوید قانون نقض شده است. ولی از بعضی بخش‌های گزارش او تقریباً همین پیام را منتقل می‌کند.
طبق این گزارش بعضی از این ۱۶ دورهمی ‘نباید اجازه داده می‌شد برگزار شوند’ یا ‘نباید اجازه داده می‌شد به این شکل پیش بروند.’
او همچنین نوشته نه تنها ‘خطاهایی جدی’ در رعایت ‘استانداردهای بالای مورد انتظار از دولت’ اتفاق افتاده، بلکه حتی ‘استانداردهای اولیه مورد انتظار از همه مردم’ هم رعایت نشده‌اند.
واکنش بوریس جانسون به گزارش سو گری چه بود؟
دوشنبه، ساعتی بعد از انتشار گزارش، آقای جانسون به مجلس رفت و بابت ‘اشتباهاتی که رخ داده’ و ‘نحوه برخورد دولت’ عذرخواهی کرد؛ بدون این‌که بپذیرد شخصاً اشتباهی کرده است.
ولی پس از صحبت‌های کوتاه اولیه‌اش، وقتی نوبت به انتقاد احزاب مخالف و بعضی از هم‌حزبی‌هایش رسید، لحن آقای نخست‌وزیر عوض شد و شیوه‌ای تهاجمی را در پیش گرفت.
او حتی کی‌یر استارمر، رهبر حزب کارگر را متهم کرد که در دوره‌ای که عملاً دادستان کل کشور بوده، تصمیم گرفته جیمی سویل را بابت آزار جنسی کودکان تحت تعقیب قضایی قرار ندهد؛ ادعایی که بارها در راستی‌آزمایی مشخص شده صحت ندارد.
تکرار این تهمت نادرست و خودداری از پس گرفتن آن برای سه روز، خشم بسیاری از نمایندگان، از جمله بعضی از هم‌حزبی‌هایش را هم برانگیخت و باعث شد منیره میرزا، رئیس واحد سیاستگزاری دفتر نخست‌وزیر در اعتراض از مقامش استعفا بدهد. خانم میرزا یکی از قدیمی‌ترین دستیاران آقای جانسون بود که سابقه همکاری‌شان به سال ۲۰۰۸ و دوران شهرداری لندن برمی‌گشت.
ساعتی پس از استعفای خانم میرزا، سه دستیار ارشد دیگر آقای نخست‌وزیر هم از مقامشان کناره‌گیری کردند: جک دویل مسئول روابط عمومی دولت، دن روزنفلد رئیس دفتر آقای جانسون، و مارتین رینولدز منشی خصوصی نخست‌وزیر و نویسنده ای‌میل مشهور ‘مشروب خودتان را همراه بیاورید.’
از زمان انتشار گزارش، بوریس جانسون و متحدانش دو تاکتیک را در دفاع در پیش گرفتند: آن‌ها از یک طرف با استناد به کارنامه دولت – مخصوصاً در زمینه واکسیناسیون عمومی – و با اشاره به بحران‌هایی نظیر تورم سرسام‌آور در داخل بریتانیا و بحران اوکراین در خارج، کل داستان ‘پارتی‌گیت’ را کم‌اهمیت و حاشیه‌ای می‌خوانند.
از طرف دیگر دولت از همه می‌خواهد که این بار منتظر تکمیل تحقیقات پلیس بمانند. اگر پلیس به این نتیجه برسد که آقای جانسون و دستیارانش قوانین قرنطینه را نقض کرده‌اند، مجازاتشان تنها یک قبض جریمه نقدی است. ولی هزینه سیاسی چنین جریمه‌ای می‌تواند بسیار سنگین‌تر باشد.
آیا ‘پارتی‌گیت’ به سقوط بوریس جانسون منجر می‌شود؟
سرنوشت آقای جانسون، حداقل تا انتخابات بعدی مجلس، در دست نمایندگان حزب محافظه‌کار در مجلس است.
طبق مقررات داخلی این حزب، اگر ۱۵ درصد اعضای فراکسیون پارلمانی حزب (یعنی ۵۴ نفر) اعلام کنند که اعتمادشان را به رهبر حزب از دست داده‌اند، او مجبور می‌شود دوباره از نمایندگانش رأی اعتماد بگیرد؛ و در صورت رأی نیاوردن، فرآیند انتخاب رهبر جدید و در نتیجه نخست‌وزیر بعدی بریتانیا آغاز می‌شود.
تنها کسی که می‌داند چند نماینده اعتمادشان را به آقای جانسون از دست داده‌اند، گراهام بریدی، رئیس کمیته ۱۹۲۲ (انجمن نمایندگان فاقد پست دولتی حزب محافظه‌کار) است. چرا که نامه‌های عدم اعتماد باید به صورت محرمانه خطاب به او نوشته شود.
از شروع رسوایی پارتی‌گیت تا حالا تنها حدود ۱۰ نماینده حزب محافظه‌کار علناً اعلام کرده‌اند که نامه عدم اعتماد را فرستاده‌اند.
از شروع این رسوایی، محبوبیت آقای جانسون و حزبش در نظرسنجی‌ها سقوط کرده، یک نماینده‌اش به حزب اصلی مخالف (حزب کارگر) پیوسته، مجبور شده از ملکه عذرخواهی کند، و بعضی دفاعیاتش دستمایه شوخی و خنده شده است.
ولی این پایان کار نیست. نه تنها تحقیقات پلیس در جریان است، بلکه پس از آن نسخه کامل گزارش سو گری هم درمی‌آید.
خیلی از نمایندگان حزب محافظه‌کار برای تصمیم‌گیری درباره آینده آقای جانسون منتظر نتیجه این دو هستند و هر کدامشان – مخصوصاً اگر پلیس به این نتیجه برسد که او قانون‌شکنی کرده – ممکن است موجی از نامه‌های عدم اعتماد را سرازیر کند.
تا همین چند ماه پیش بعضی‌ها فکر می‌کردند بوریس جانسون می‌تواند یک دهه، یا حتی بیشتر، بر بریتانیا حکمرانی کند. ولی حالا خیلی‌ها بعید می‌دانند که حتی تا انتخابات پارلمانی بعدی هم دوام بیاورد.
تجربه نشان داده که هیچ‌گاه نباید قابلیت‌های بوریس جانسون در دوام آوردن زیر فشارها و غافلگیر کردن را دست کم گرفت. او سیاستمداری است که هیچ‌گاه طبق قواعد بازی نکرده و امیدوار است این بار هم جان سالم به در ببرد. باید منتظر ماند و دید.