آژانس:ایران در چارچوب محدودیت‌های برجام غنی‌سازی کرده است

به گزارش مبین ۲۴ به نقل از ایرنا ،آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز(دوشنبه)برای سیزدهمین بار پایبندی ایران به برجام را پس از این توافق مورد تائید قرارداد. متن کامل این گزارش ازاین‌قرار است.

** مقدمه

۱-این گزارش مدیرکل به شورای حکام وبه‌موازات آن به شورای امنیت سازمان ملل(شورای امنیت)درخصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمائی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵)شورای امنیت می‌باشد.

این(گزارش) همچنین اطلاعاتی در خصوص موضوعات مالی، و مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجادشده توسط برجام، ارائه می‌دهد.

** سابقه

۲- در تاریخ ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس، ایالات‌متحده آمریکا، به همراه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی وسیاست امنیتی (E3/EU+3) و ایران در مورد برجام توافق کردند. در تاریخ ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ شورای امنیت قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) را به تصویب رساند که در آن ازجمله ازمدیرکل درخواست نمود که ‘راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده در چارچوب برجام را برعهده گیرد’ ((GOV/2015/53 and Corr.1, para.8. در اوت ۲۰۱۵، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمائی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران همان‌گونه که در برجام پیش‌بینی‌شده را انجام داده و بر همین اساس برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس، گزارش ارائه نماید.

شورای حکام همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنان که در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

۳- در دسامبر ۲۰۱۶ و ژانویه ۲۰۱۷ مدیرکل نه (۹)سند، که از سوی همه اعضای کمیسیون مشترک تهیه و به تائید رسیده و متضمن روشنگری هائی برای اجرای اقدامات مرتبط هسته‌ای ایران مندرج در برجام برای دوره زمانی آن بود را با کشورهای عضو در میان گذاشت.

۴- هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل الحاقی ایران و برای راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ ۲/۹ میلیون یورو در سال می‌باشد. برای سال ۲۰۱۸ منابع مالی فرا بودجه‌ای برای مبلغ ۱/۵ میلیون یورو از ۲/۹ میلیون یورو لازم است. تا تاریخ ۱۲نوامبر ۲۰۱۸، مبلغ ۲/۸ میلیون یورو منابع مالی فرا بودجه‌ای برای تأمین هزینه فعالیت‌های مرتبط با برجام برای سال ۲۰۱۸ و بعد آن در دسترس است.

** فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

۵- ازتاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (روز اجرای برجام) آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام را منطبق با رویه‌های پادمانی استاندارد آژانس و به شیوه‌ای بی‌طرفانه و عینی راستی آزمایی و نظارت نموده است. آژانس از زمان انتشار گزارش فصلی قبلی مدیرکل،به شرح ذیل گزارش می‌دهد.

** فعالیت‌های مربوط به آب‌سنگین و باز فرآوری

۶- ایران ساخت رآکتور تحقیقاتی آب‌سنگین اراک (رآکتور IR-40) را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است. ، ایران قرص‌های اورانیوم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت طراحی‌شده به‌صورت ویژه برای راکتور IR-40 طبق طراحی اولیه را تولید یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیوم طبیعی و مجموعه‌های سوخت موجود در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی‌مانده است (بندهای ۳ و ۱۰)

۷- ایران به اطلاع‌رسانی به آژانس درخصوص موجودی آب‌سنگین و تولید آب‌سنگین در کارخانه تولید آب‌سنگین(HWPP) ادامه و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخایر آب‌سنگین ایران و مقدار آب‌سنگین تولیدشده در HWPP نظارت نماید (بند ۱۵). در تاریخ ۳ نوامبر ۲۰۱۸، آژانس راستی آزمائی نمود که این کارخانه در حال فعالیت است و اینکه ذخیره آب‌سنگین ایران ۸/۱۲۲ متر یک تن می‌باشد. در طول دوره گزارش دهی ایران بیش از ۱۳۰ متریک تن آب‌سنگین نداشته است (بند ۱۴)

۸- ایران فعالیت‌های مربوط به باز فرآوری را در رآکتور تحقیقاتی تهران(TRR)و تأسیسات تولید ایزوتوپ مولیبدن، ید و زنون(MIX) و یا در هر تأسیسات اعلام‌شده دیگر به آژانس، انجام نداده است (بندهای ۱۸ و ۲۱)

** فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی و سوخت

۹- در کارخانه غنی‌سازی سوخت(FEP) در نطنز بیش از ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR-1 به‌صورت نصب‌شده در ۳۰ آبشار به شکل پیکره‌بندی شده در واحد های عملیاتی در زمان توافق پیرامون برجام به‌صورت نصب‌شده وجود نداشته است (بند ۲۷). ایران ۳۳ سانتریفیوژ IR-1 را از میان سانتریفیوژهای در حال نگهداری در انبار به‌منظور جایگزینی با سانتریفیوژهای آسیب‌دیده یا خراب نصب‌شده در FEP خارج کرده است (بند ۲۹٫۱)

۱۰- ایران به غنی‌سازی UF6 در FEP ادامه داده است.ایران غنی‌سازی بالاتر از ۶۷/۳درصد از اورانیوم ۲۳۵ انجام نداده است (بند ۲۸)

۱۱- در بازه زمانی گزارش، کل موجودی ذخیره‌شده اورانیوم غنی‌سازی شده ایران ازمیزان ۳۰۰ کیلوگرم UF6 غنی‌شده تا میزان ۶۷/۳ درصد اورانیوم ۲۳۵ (یا معادل آن در اشکال مختلف شیمیایی) فراتر نرفته است (بند ۵۶). میزان ۳۰۰ کیلوگرم UF6 معادل با ۸/۲۰۲ کیلوگرم اورانیوم می‌باشد.

۱۲- تاتاریخ ۴ نوامبر ۲۰۱۸، میزان اورانیوم غنی‌شده تا ۳٫۶۷ درصد اورانیوم ۲۳۵ ایران ۴/۱۴۹ کیلوگرم بوده است، بر اساس برجام و مصوبات کمیسیون مشترک.

۱۳- در کارخانه غنی‌سازی سوخت فردو (FFEP) بیش از ۱۰۴۴سانتریفیوژ IR-1 در یک بال (واحد ۲) از تأسیسات مزبور قرار داده نشده است (بند ۴۶).در تاریخ ۶ نوامبر ۲۰۱۸ آژانس راستی آزمایی نمود که تعداد ۱۰۲۰ سانتریفیوژ IR-1 در شش آبشار نصب هستند. در همان تاریخ آژانس راستی آزمایی نمود که دو سانتریفیوژ IR-1 در قالب طراحی موقعیت‌های ۱۶ سانتریفیوژ IR-1 نصب‌شده بودندو یک سانتریفیوژ IR-1 در یک موقعیت جداگانه نصب‌شده بود، به‌منظور انجام «تحقیق مقدماتی و فعالیت‌های تحقیق و توسعه در ارتباط با تولید ایزوتوپ‌های پایدار». ایران در بازه زمانی گزارش هیچ‌گونه غنی‌سازی اورانیوم یا فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط در این کارخانه انجام نداده و هیچ‌گونه مواد هسته‌ای در کارخانه وجود نداشته است (بند ۴۵)

۱۴- همه سانتریفیوژها و زیرساخت‌های مربوطه در انبار، تحت نظارت مداوم آژانس باقی‌مانده‌اند (بندهای ۲۹، ۴۷، ۴۸ و ۷۰). آژانس دسترسی منظم به ساختمان‌های مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه‌صنعتی غنی‌سازی (PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام‌شده است(بند ۷۱). آژانس کماکان دسترسی معمول به FFEP، ازجمله دسترسی روزانه در صورت درخواست، داشته است. (بند ۵۱)

۱۵- ایران فعالیت‌های غنی‌سازی‌اش را در راستای برنامه بلندمدت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه غنی‌سازی خود به همان صورت ارائه‌شده به آژانس در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ انجام داده است (بند ۵۲)

۱۶- در تاریخ ۱۱ نوامبر ۲۰۱۸ آژانس راستی آزمایی کرد که کلیه میله‌های سوخت پرتودهی شده در TRR در ایران از میزان پرتودهی بالاتر از ۱ رم بر ساعت (در یک متر در هوا) برخوردار هستند.

۱۷- ایران هیچ‌کدام از تأسیسات اعلام‌شده را به‌منظور تبدیل مجددصفحات سوخت یا ضایعات به UF6 مورداستفاده قرار نداده و از ساخت تأسیسات جدید بدین منظور به آژانس اطلاعی نداده است (بند ۵۸)

** تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

۱۸- هیچ اورانیوم غنی‌شده‌ای از طریق فعالیت‌های تحقیق و توسعه انباشت نگردیده، و غنی‌سازی تحقیق و توسعه ایران انجام‌شده با و بدون اورانیوم و با استفاده از سانتریفیوژها در چارچوب محدودیت‌های تعریف‌شده در برجام بوده است (بندهای ۴۲-۳۲)

۱۹- ایران اظهارنامه‌های مربوط به تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی اقلام در موجودی را به آژانس داده است ( بند ۸۰٫۱ ). آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام‌شده برای تولید لوله‌های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌ های مشخص‌شده در برجام استفاده‌شده‌اند(بند ۸۰٫۲). ایران هیچ‌گونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آن‌هایی که خراب‌شده ویا ازکارافتاده‌اند تولید نکرده است.( بند ۶۲)

۲۰- همه لوله‌های روتور اعلام‌شده، بیلوزها و مجموعه‌های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی از جمله آن‌هایی که از روز اجرا تولیدشده‌اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته‌اند. (بند ۷۰) ایران با استفاده از فیبر کربن لوله‌های روتور تولید کرده که توسط آژانس نمونه‌برداری و آزمایش‌شده و تمامی آن‌ها تحت اقدامات نظارتی و مراقبتی containment and surveillance measures آژانس بوده است.

** اقدامات شفاف‌سازی

۲۱- ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره‌گرها و مهر و مومهای الکترونیکی آنلاین درزمینهٔ غنی‌سازی استفاده نماید تا بدین‌وسیله وضعیت آن‌ها در اماکن هسته‌ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع‌آوری خودکار ثبت سوابق اندازه‌گیری توسط ادوات اندازه‌گیری نصب‌شده آژانس تسهیل گردد (بند ۶۷٫۱). ایران بنا به درخواست آژانس نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام نموده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم نموده و استفاده ازمحل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته ای درایران را تسهیل نموده است (بند ۶۷٫۲)

۲۲- ایران کماکان به آژانس اجازه داده – تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات مراقبتی ونظارتی containment and surveillance measures – بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا بدست آمده از دیگر منابع و انتقال آنها به تاسیسات تبدیل اورانیوم (UCF) در اصفهان (بند ۶۸)، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر نمودن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا بدست آمده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند ۶۹)

** سایر اطلاعات مرتبط

۲۳- ایران اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمانها بر اساس ماده ۱۷ (b) پروتکل الحاقی، تا زمان لازم الاجرا شدن آن را ادامه می دهد. آژانس به ارزیابی اظهارنامه های ایران ذیل پروتکل الحاقی ادامه داده است و تحت پروتکل الحاقی دسترسی های تکمیلی به همه سایتها و اماکن مورد نیاز برای بازدید در ایران داشته است. همکاری بموقع و فعالانه از سوی ایران در ارایه چنین دسترسی، موجب تسهیل در اجرای پروتکل الحاقی شده که اعتماد را افزایش می‌دهد.

۲۴- راستی آزمایی و نظارت آژانس بر سایر تعهدات مرتبط هسته ای ایران ذیل برجام، شامل تعهداتی که در بخش های D، E، S و T ضمیمه یک برجام تصریح شده، ادامه دارد. (برجام، ضمیمه ۴، کمیسیون مشترک، بند ۶٫۴٫۶)

۲۵- طی مقطع زمانی این گزارش، آژانس در یک جلسه گروه کاری خرید کمیسیون مشترک شرکت نمود. (برجام، ضمیمه چهار – کمیسیسون مشترک، بند ۶٫۴٫۶)

** خلاصه

۲۶- آژانس به راستی آزمائی عدم انحراف مواد هسته ای اعلام شده در تاسیسات هسته ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می گیرند (LOFs) و از سوی ایران درچارچوب موافقت نامه پادمان های آن اعلام شده، ادامه می دهد.ارزیابی ها در خصوص نبود فعالیتها و مواد هسته ای اعلام نشده برای ایران کماکان ادامه دارد.

۲۷- از روز اجرا، آژانس به نظارت وراستی آزمائی اجرای تعهدات مرتبط هسته ای از سوی ایران بر اساس مفاد برجام پرداخته است.

۲۸- مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.