طرح مشاور رسانه‌ای رئیس جمهور در جهت انحصار زدایی از شبکه‌های اجتماعی

بسم¬الله الرحمن الرحیم
امیر دریابان علی شمخانی
نماینده مقام معظم رهبری و دبیر محترم شورای عالی امنیت ملی
سلام علیکم
به پیوست طرح اقدام اجتماعی در جهت انحصار زدایی از فضای مجازی کشور در حوزه پیام رسانی عمومی، با لحاظ دیدگاههای دبیر محترم شورای عالی فضای مجازی و وزیر محترم ارتباطات و فناوری اطلاعات تقدیم می¬شود.

با احترام
حسام¬الدین آشنا

 طرح مسأله:
 پیام رسان تلگرام در ایران به انحصارگر طبیعی و تک قطبی تبدیل شده است.
 به گزارش مرکز ملی فضای مجازی، انحصار تلگرام دارای خطرات و تهدیدهای متعدد، جدی و فوری برای اقتصاد، سیاست، فرهنگ، جامعه و امنیت ملی ایرانیان است.
 انحصار زدایی از بازار تک قطبی شده پیام رسانی در ایران نیازمند اقدامات زیر است:
۱٫ ایجاد تقاضای عمومی برای شکستن انحصار و خدمات جایگزین
۲٫ اعلام اراده حاکمیت و توانایی دولت برای قانونمند کردن این بازار
۳٫ توانمند سازی شرکت¬های دیگر برای رقابت فعال با انحصارگر
 این طرح هر سه بند بالا را با روش بازاریابی اجتماعی دنبال می¬کند.
 ملاحظات اصلی در مورد فیلترینگ بدون لحاظ ابعاد اجتماعی
 موفقیت فیلترینگ از لحاظ فنی قطعی و دائمی نیست .
 بار اجتماعی و عکس العمل کوتاه مدت و میان مدت کاربران فعلی ارزیابی نشده است ولی فیلترینگ از نظر ابعاد سیاسی داخلی و حقوق بشری بین المللی تبعات قابل پیش¬بینی دارد.
 فیلترینگ به تنهایی منجر به حذف تلگرام، رشد پیام‌رسان‌های داخلی یا صیانت از داده¬های بزرگ ملی نمی شود.
 احتمال فراگیری بدافزارها یا جاسوس‌افزارها برای مقابله با فیلترینگ وجود دارد.
 فیلترینگ در مواجهه با فناوری بلاک چین و اینترنت آزاد کاربرد ندارد.
نتیجه احتمالی:
 فیلترینگ تلگرام بدون آماده شدن زمینه اجتماعی و توانمند سازی دولت و شرکت¬ها با احتمال زیاد منجر به آماده شدن بازار برای ظهور پیام‌رسان‌های انحصارگر خارجی دیگر و فراگیری فیلترشکن¬ها، بدافزارها و تبعات اجتماعی، سیاسی و بین¬المللی خواهدشد.
 اهداف عملیاتی
 کاهش سهم ترافیک پیام¬رسان تلگرام به یک¬سوم ترافیک کل مصرفی پیام رسان¬ها
 افزایش سهم ترافیک پیام رسان¬های دیگر به نصف ترافیک کل مصرفی پیام رسان¬ها
 سناریوی عملیاتی برای اقدام اجتماعی(اول اردیبهشت تا پایان خرداد ۱۳۹۷)
گام ۱: تقویت بازار پیام رسانهای دیگر
• فعالیت موازی صد کانال اصلی تلگرام (بالای صد هزار نفر عضو) با امکان اختیاری انتقال اعضاء
• مهاجرت کانال شخصیتها، دستگاههای حاکمیتی، دولتی و عمومی
• مهاجرت کانالهای خبرگزاریها و پایگاه¬های اطلاع رسانی
گام ۲: افشاء عملکرد و اعتماد زدایی از تلگرام
• مقایسه عملکرد و ویژگی های رفتاری تلگرام با سایر پیام‌رسان‌ها
 تضعیف حاکمیت ملی بر فضای مجازی کشورها
 عدم شفافیت هویتی و عملکردی
 عدم پاسخگویی به نهادهای بین المللی
 برنامه رواج پول مجازی در کشورها بدون تعهد پذیری
 عدم التزام به رعایت مالکیت معنوی
 عدم التزام به ارائه خدمات ویژه صیانت کودکان و نوجوانان
 عدم التزام به حذف کامل داده های کاربران
 استنکاف از ارائه ادله الکترونیک به مراجع ذیربط ملی و بین المللی
گام ۳: تضعیف تدریجی رضایت کاربران از سرویس دهی تلگرام (نیازمند دستور قانونی)
• به تدریج مدیریت دسترسی و اتصال به گونه¬ای خواهد بود که کیفیت پیام رسان تلگرام نصف پیام رسان¬های دیگر شود.
گام۴ : شفاف سازی و اعتماد بخشی در حوزه سیاست گذاری
• اعلام می¬شود دولت خود را موظف می¬داند از طریق تسهیل مشارکت شرکت¬ها یا کنسرسیوم¬های داخلی با دارندگان خارجی تکنولوژی¬های برتر پیام رسان، خدمات مورد نیاز مردم در حوزه پیام رسانی و شبکه های اجتماعی (ارتباطات بین فردی، گروهی، جمعی و بین المللی) را به نحو مطلوب تأمین کند.
• اعلام ضوابط اعطای کمک¬های حاکمیتی به پیام رسان¬ها به شرط برخورداری از حداقل¬های فنی و حقوقی زیر:
 استفاده از پروتکل¬های امنیتی اطمینان بخش
 ایجاد امکان مبادله اطلاعات فیمابین
 شفاف سازی شیوه حفاظت از حریم و اطلاعات شخصی کاربران
 شفاف سازی مالکیت، مدل تجاری و عملکرد سالیانه مالی
 عرضه بخشی از سهام در بورس
گام۵: حمایت از پیا‌م‌رسان های جایگزین
• تسهیل¬گری دولت برای همکاری و سرمایه¬گذاری مشترک داخلی-خارجی
• مدیریت ترافیک داخلی و خارجی از طریق ابزار تفاوت قیمت
• امکان نقل و انتقال پولی بر روی پیام‌رسان‌ها
• تعامل پذیری اختیاری میان پیام¬رسان¬ها
• ارائه مشوق های مالی و فنی به پیام رسان¬های برتر
• ارائه کلیه خدمات دولت الکترونیک(حاکمیتی، دولتی،عمومی، بیمه، بانک و شهرداری ها)
• یکپارچه بودن قابلیت¬های تماس تلفنی و ارسال پیامک با امکانات پیام رسان¬ها
گام ۶- پشتیبانی حقوقی
• تقدیم لایحه حریم خصوصی به مجلس شورای اسلامی
• تقدیم لایحه نهاد ملی حقوق بشر و شهروندی به مجلس شورای اسلامی

• اصلاح و تصویب آئین نامه قوه قضائیه در مورد حمایت حقوقی از تداوم کسب و کار و فعالیت پیام¬ رسان¬های داخلی (الزام شورای عالی)
• تأسیس “هیئت حمایت از افراد موضوع داده ” به عنوان نهاد ناظر بر عملکرد پیام رسان¬ها در حوزه حریم خصوصی(طرح پیشنهادی دبیرخانه شورای عالی فضای مجازی)

•  ملاحظاتی در مورد فیلترینگ بدون لحاظ ابعاد اجتماعی
•  موفقیت فیلترینگ از لحاظ فنی قطعی و دائمی نیست .
•  بار اجتماعی و عکس العمل کوتاه مدت و میان مدت کاربران فعلی ارزیابی نشده است ولی فیلترینگ از نظر ابعاد سیاسی داخلی و حقوق بشری بین المللی تبعات قابل پیش بینی جدی دارد.
•  فیلترینگ به تنهایی منجر به حذف تلگرام، رشد پیام‌رسان‌های داخلی یا صیانت از داده های بزرگ ملی نمی شود.
•  احتمال فراگیری بدافزارها یا جاسوس‌افزارها برای مقابله با فیلترینگ وجود دارد.
•  فیلترینگ در مواجهه با فناوری بلاک چین و اینترنت آزاد کاربرد ندارد.
• نتیجه احتمالی:
•  فیلترینگ تلگرام بدون آماده شدن زمینه اجتماعی و توانمند سازی دولت و شرکتها به احتمال زیاد منجر به آماده شدن بازار برای ظهور پیام‌رسان‌های انحصارگر خارجی دیگر و فراگیری فیلترشک هنا، بدافزارها و تبعات اجتماعی، سیاسی و ببن المللی خواهدشد.